کدام ساختمان ها نیاز به مقاوم سازی دارند؟
اینکه کدام ساختمان ها نیاز به مقاوم سازی دارند همیشه از سوالات مهم بوده که ذهن بسیاری از متخصصان فعال در این حوزه و حتی افراد عادی جامعه را درگیر خود کرده است. این موضوع پس از افزایش سن بنا بیشتر جلب توجه می کند. مالکان خانه ها و آپارتمان ها می خواهند بدانند چه زمانی ایمنی سازه ساختمانشان به خطر می افتد و چه زمانی اوضاع خطرناک می شود. مقاوم سازان پایون در این مطلب از سایت خود قصد دارد تا شرایط ساختمان هایی که نیاز به مقاوم سازی دارند را معرفی کرده و برخی از سوالات جانبی در این زمینه را پاسخ دهد. با ما همراه باشید.
کدام ساختمان نیاز به مقاوم سازی دارد؟
بلایای طبیعی را باید مهمترین دلیل برای حفظ مقاومت ساختمان دانست. در صدر این معضلات و بلایای طبیعی باید به زلزله اشاره کرد. رابطه زلزه با مقاومت ساختمان را باید یک رابطه دو طرف دانست. زلزله به خودی خود می تواند مقاومت یک سازه را کاهش دهد. از طرف دیگر مقاوم سازی ساختمان ها باعث می شود تا سازه در مقابل زلزله های شدیدتر مقاوم تر باشد. به همین دلیل است که اهمیت مقاوم کردن سازه های قدیمی بیش از سایرین حس می شود. باید توجه داشته باشید که مقاوم سازی شامل همه بخش های ساختان نظیر فونداسیون، اسکلت فلزی و بتن مورد استفاده در بنا می شود.
نقش محل وجود گسل ها در مقاوم سازی ساختمان ها چیست؟
کشور ما روی کمربند زلزله ای دنیا قرار گرفته است. مطالعات مختلف نشان می دهد پوسته زمین در بسیاری از قسمت های کشورمان ایران شامل گسل های مختلفی است که هر کدام به تنهایی می توانندهشداری بزرگ برای زلزله های آینده باشند. مشکل دیگر اینجاست که متاسفانه به دلیل کسب سود اقتصادی بیشتر اصول ساختمان سازی ایمن در بسیاری از ساختمان های ساخته شده در کشورمان رعایت نشده است و همین موضوع اهمیت مقاوم سازی ساختمان های مسکونی را بیش از پیش می کند. هر چند ساخت اصولی سازه ها اصل مهمتری است اما مقاوم سازی نیز می تواند مرحمی بر روی زخم ضعف بنا باشد.
چه ساختمانی نیاز به مقاوم سازی دارد؟
برای جواب این سوال بهتر است ابتدا ساختمان ها را بر اساس اهمیت و شرایط شان دسته بندی کرد. در این صورت باید آنها را به چهار دسته مختلف تقسیم بندی کرد. برای دسته اول باید به سازه هایی اشاره کرد که به دلیل نوع کاربری باید در بالاترین سطح از ایمنی قرار داشته باشند تا در مقابل زلزله استقامت خود را حفظ کنند. این بناها شامل مراکز درمانی، مراکز مخابراتی و تلویزیونی و امنیتی، پالایشگاه ها، بناهای حساس مثل مراکز هسته ای و... می باشند. دسته بعدی اما مراکزی با سطح اهمیت نسبتا کمتری هستند.
اما باید توجه داشته باشید که این موضوع کم اهمیت بودن این بناها را اثبات نمی کند. مراکز خدمات رسانی مثل مساجد، ادارات، مدارس، سالن ها، مراکز بحران و... در این دسته قرار می گیرند. در دسته بعدی بناهایی هستند که ممکن است تلفات زیادی داشته باشند. در این زمینه باشد به مراکز عمومی مثل مراکز خرید، ورزشگاه ها و سالن های ورزشی، برج های بزرگ و... هستند. در دسته چهارم نیز منازل مسکونی، ساختمان های اداری و تجاری قرار می گیرند. البته باز هم تاکید می شود که مقاوم سازی تک تک این ساختمان ها دارای اهمیت است.
مقاوم سازی کدام ساختمان مهمتر است؟
همانطور که گفته شد پاسخ کلی تمام ساختمان ها است. اما به طور کلی باید گفت که وظیفه مقاوم سازی ساختمان هایی که کاربرد عمومی و همگانی دارند بیشتر به عهده دولت ها است. نکته مهم این است که گرچه ساختمان های دولتی و همگانی نقش مهمی در کاهش تلفات زلزله ایفا می کنند اما نمی توان نقش ساختمان های خصوصی و با کاربری های مختلف را در این موضوع کم اهمیت جلوه داد. موضوعی که در این زمینه قابل وجه است قطعات متصل شده و غیر بار ساختمان است. بام، بالکن، شیشه و پنجره از این دست هستند.
مقاوم سازی ساختمان ها چطور انجام می شود؟
معمولا ساختمان هایی که دارای اسکلت فلزی هستند مقاوم سازی راحت تر و اصولی تری خواهند داشت. اما این کار نیز سختی های خاص خود را دارد و به راحتی انجام نمی شود. متاسفانه در برخی از شرایط تخریب ساختمان و ساخت بنای دیگر مهمترین گزینه پیش رو خواهد بود. توجه داشته باشید که بازسازی و مقاوم سازی ساختمان های بتنی نیز با توجه به سخت بودن دسترسی به میلگرد داخل بتن کار سختی محسوب می شود. اما با همه این تفاسیر و سختی ها مقاوم سازی ساختمان های بتنی و غیر بتنی به روش های زیر انجام می شود:
- مقاوم سازی با FRP ها
- مقاوم سازی با اضافه کردن دیوار برشی یا بادبند فلزی
- مقاوم سازی ساختمان ها با میراگر یا دمپر
- مقاوم کردن سازه ها با جرم های متمرکز پاندولی
- مقاوم سازی سازه ها با ژاکت های فلزی و بتنی
- مقاوم نمودن ساختمان ها با بادبندهای کمانش تاب
- مقاوم سازی با جداگرهای لرزه ای
مقاوم سازی بر اساس عمر ساختمان
احتمالا شما هم درست حدس زده اید. بله! ساختمان هایی که عمر بالاتری دارند از لحاظ اهمیت مقاوم سازی در جایگاه بالاتری قرار می گیرند. اما دو موضوع را باید مد نظر قرار دهیم. اول اینکه برخی ساختمان های بسیار قدیمی به دلیل تکنولوژی ساخت قدیمی قابل بازسازی نیستند. اما نکته دوم اینجاست که هر ساختمان قدیمی را تا حدی می توان مقاوم سازی کرد. برای مثال ساختمان های بتنی قدیمی کمتر از ساختمان های تیرآهنی قدیمی قابلیت افزایش مقاومت دارند.